با این دوحالت اصلا حمام نروید!
بیانات آیت الله تبریزیان پیرامون ” با این دوحالت اصلا حمام نروید! ” در سلسله دروس طب اسلامی خود مورخ 95/07/07 بشرح ذیل می باشد:
حمام کردن با شکم پر باعث بیماری بدن میشود!
حمام رفتن با شکم پر خط قرمزی است که باید پرهیز بشود. از صریح روایات استفاده میشود که حمام رفتن با شکم پر کار خطرناکی است. در روایت آمده است:
ثَلَاثَهٌ یَهْدِمْنَ الْبَدَنَ وَ رُبَّمَا قَتَلْنَ أَکْلُ الْقَدِیدِ الْغَابِ وَ دُخُولُ الْحَمَّامِ عَلَى الْبِطْنَهِ وَ نِکَاحُ الْعَجَائِز[1]
یعنی سه چیز بدن را خراب می‌کنند و بلکه انسان را می‌کشند گوشت خشک کهنه و وارد شدن در حمام در حال سیری مفرط و همبستر شدن با پیرزن ها
قدیم یخچال نبوده و گوشت ها را خشک می‌کردند. با این دوحالت اصلا حمام نروید!
یهدم به معنای سبب لاغر شدن بدن و ضعف بدن میشود.
این که سه مورد برای بدن مضر است شکی نیست و اینکه انسان بمیرد امکان آن وجود دارد. گفته میشود برای بعضی کشته شدن اتفاق افتاده است. افرادی بوده اند که با شکم پر حمام رفته اند و مرده اند.
غذا خوردن بعد از حمام مشکلی ندارد و سیری مفرط قبل از حمام رفتن مضر است.
روایت دیگری می‌فرماید:
وَ لَا تَدْخُلْهُ وَ أَنْتَ مُمْتَلِئٌ مِنَ الطَّعَام[2]
یعنی وارد حمام نشو در حالیکه از غذا پر هستی.
این روایت «بطنه» را معنا کرده است. با این دوحالت اصلا حمام نروید!
شاید این مشکلات برای حمام های گرم و حمام های بازاری باشد که شدیدا گرم است.
آیا حمام های معمول در خانه ها هم کشنده است؟ شاید ضرر این حمام ها در این حالات کمتر باشد ولی نمی‌توانیم بگوییم اصلا ضرری ندارد.
مراد از عجائز زن یائسه است. خونی که با حیض از زنان خارج میشود نعمت است. زیرا با حیض ویروس و قارچ و کثیفی ها را از رحم خارج می‌کند.
البته شاید زن و شوهر این مشکلات را نداشته باشد چون به میکروب های بدن همدیگر عادت کرده اند. از روایات هم این معنا استفاده میشود زیرا در روایات آمده است که میکروب های شهر خودت به تو آسیب زیادی نمی‌زنند ولی میکروب های شهر دیگر به تو آسیب زیادی می‌رسانند. با این دوحالت اصلا حمام نروید!
این علتی که برای کراهت همبستری با زن عجوز گفتیم، استنباط از روایت است و صرف اشعار از روایات است.
باشکم خالی حمام رفتن ممنوع!
ناشتا حمام رفتن خطرات حمام رفتن با شکم پر را ندارد ولی در عین حال نهی شده است. صلاح این است که انسان قبل از حمام رفتن چیزی به اندازه یکی دو لقمه غذا بخورد.
در روایت آمده است:
لَا تَدْخُلِ الْحَمَّامَ إِلَّا وَ فِی جَوْفِکَ شَیْ‌ءٌ یُطْفَأُ بِهِ عَنْکَ وَهَجُ الْمَعِدَهِ وَ هُوَ أَقْوَى لِلْبَدَن[3]
یعنی وارد حمام نشو مگر اینکه در درونت چیزی از غذا باشد گرمی معده را خاموش می‌کند و برای بدن قوی کننده تر است. با این دوحالت اصلا حمام نروید!
در حمام بدن نیازمند چیزی است که بتواند با نیروی آن کارهای داخل حمام انجام شود.
در روایت دیگر آمده است:
أَنَّهُ کَانَ إِذَا أَرَادَ دُخُولَ الْحَمَّامِ تَنَاوَلَ شَیْئاً فَأَکَلَهُ قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ النَّاسَ عِنْدَنَا یَقُولُونَ إِنَّهُ عَلَى الرِّیقِ أَجْوَدُ مَا یَکُونُ قَالَ لَا بَلْ یُؤْکَلُ شَیْ‌ءٌ قَبْلَهُ یُطْفِئُ الْمَرَارَهَ وَ یُسَکِّنُ حَرَارَهَ الْجَوْف[4]
یعنی هرگاه امام صادق سلام الله علیه می‌خواست داخل حمام بشود چیزی میل می‌کرد به ایشان عرض کردن مردم می‌گویند حمام در حال ناشتا بهترین است فرمود نه بلکه چیزی که قبل از حمام خورده میشود صفراء و سوداء را خاموش می‌کند و گرمی درون(اسید معده) را ساکن می‌کند.
روزی عرض کردم اگر دو شکلات خورده شود با دو ساعت دویدن هم سوخت نمی‌شود. بیشتر غذاهایی که مصرف می‌کنیم اضافه است. در روایت آمده است:
حَسَبَ ابْنَ آدَمَ لُقَیْمَاتٌ یُقِمْنَ صُلْبَه[5]
یعنی برای بنی آدم چند لقمه که کمر او را راست کند کافی است.
غذا از این مقدار بیشتر شود سبب مسمومیت و انواع بیماری های دیگر میشود.
«بطنه» در لغت به معنای سیری مفرط است. ولی روایات بطنه را به شکم پر تفسیر کرده اند.
روایت دیگر می‌فرماید: با این دوحالت اصلا حمام نروید!
لَا تَدْخُلِ الْحَمَّامَ عَلَى الرِّیقِ لَا تَدْخُلُوهُ حَتَّى تَطْعَمُوا شَیْئا[6]
یعنی ناشتا به حمام نرو تا اینکه چیزی بخورید.
ناشتا رفتن ممنوع است. ناشتایی در صبح و بعد از ظهر فرق نمی‌کند. بلکه به طور مطلق نباید با معده خالی به حمام رفت.
بنابراین دو خط قرمز است و آن شکم پر و خالی حمام رفتن است. بهترین حال این است که انسان چیزی بخورد اما به حد سیری نرسد.
شاید این مشکلات پر و خالی بودن شکم برای حمام کردن، شامل غسل کردن نباشد.
منابع:
- الکافی، کلینی، ط اسلامیه، ج6، ص314.
- الکافی، کلینی، ط اسلامیه، ج6، ص497.
- الکافی، کلینی، ط اسلامیه، ج6، ص497.
- الکافی، کلینی، ط اسلامیه، ج6، ص497.
- عده الداعی، ابن فهد حلی، ص84.
- بحارالانوار، مجلسی، ج73، ص77.
