بیماری میگرن و نظریه طب اسلامی
پدر طب اسلامی آیت الله تبریزیان درباره بیماری میگرن و نظریه طب اهل بیت علیهم السلام پیرامون علت این بیماری در دروس خارج طب اسلامی مورخ 93/12/25 می فرمایند:
سردرد و راه های درمانی آن سردرد انواع و علل مختلف دارد،
یکی از انواع سردرد میگرن است که در روایات به صداع تعبیر شده است،
مستفاد از روایت میگرن نوعی سردرد است که همراه با احساس رگ زدن (نبض) است،
معمولاً درد در دو طرف سر احساس می‌شود و ممکن است در کل سر هم باشد.
تعریف بیماری میگرن در طب اسلامی
در روایت آمده: «قال النبی (صلی الله علیه و آله) لأعرابیّ : هل أخذتک اُمُّ ملدم قطّ ؟
قال : وما اُمُّ ملدم ؟ قال : حرّ بین الجلد واللّحم قال : لا ، قال : فأخذک الصداع قطّ ؟ قال : وما الصداع ؟ قال : عرق یضرب الإنسان فی رأسه ، قال : ما وجدت هذا قطّ ، فلمّا ولّى ، قال رسول الله (صلی الله علیه و آله): من سرّه أن ینظر إلى رجل من أهل النار فلینظر إلى هذا.»[1]
ترجمه روایت:
«پیامبر (صلی الله علیه و آله) از یک اعرابی آیا تابه‌حال مبتلا به تب شده‌ای؟
مرد پرسید تب چیست؟
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند گرمایی مابین پوست و گوشت.
مرد گفت نه مبتلا به تب نشده‌ام.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) پرسید آیا مبتلا به میگرن شده‌ای؟
مرد پرسید میگرن چیست؟
پیامبر (صلی الله علیه و آله) رگی است که در سر می‌زند (احساس نبض در سر همراه با درد).
مرد پاسخ داد من هیچ‌وقت مبتلا به میگرن نشده‌ام، وقتی رفت و دور شد پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: کسی که دوست دارد کسی از اهل جهنم را ببیند پس این (اعرابی) را ببیند.»
با توجه به این روایت تعریف میگرن ازنظر روایات مشخص می‌شود.
احساس رگ زدن (نبض) فقط در میگرن وجود دارد و در انواع دیگر سردرد وجود ندارد.
علت بیماری میگرن در روایات طب اسلامی
روایاتی وجود دارند که با توجه به آن‌ها احتمال دارد میگرن علت سردرد باشد نه نوعی از سردرد،
در روایت آمده: «فی الرجل یجد رأسه وجعا من صداع شدید هل یجوز له الافطار؟ قال: إذا صدع صداعا شدیدا وإذا حم حمی شدیده وإذا رمدت عیناه رمدا شدیدا فقد حل له الافطار.»[2]
ترجمه روایت:
«اگر مرد از میگرن سردرد بگیرد، آیا برای او جایز است که افطار کند؟
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند:
هرگاه مبتلا به میگرن شدید شد و هرگاه مبتلا تب شدید شد و هرگاه مبتلا به ورم ملتحمه شدید در دو چشم شد، افطار برای او حلال می‌شود.»
در این روایت آمده اگر از میگرن به سردرد مبتلا شود، پس دو احتمال وجود دارد:
– یکی اینکه میگرن خود نوعی سردرد است
– احتمال دیگر اینکه میگرن علت سردرد است.
نکته دیگر اینکه در این روایت اشاره به میگرن شدید شد پس می‌توان میگرن انواع شدید و غیر شدید دارد.
منابع:
- التمحیص، محمد بن همام الاسکافی، ص۴۳.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۴، ص۱۱۸.
