نسخه درمان افسردگی آیت الله تبریزیان
مطالب زیر پیرامون نسخه درمان افسردگی آیت الله تبریزیان از متون درس خارج طب اسلامی ایشان مورخ 94/01/30 می باشد:
غم و اندوه هم بیماری است هم علت بیماری، متأسفانه امروزه افسردگی درمان ریشه‌ای ندارد و عمدتاً داروی خواب‌آور به بیمار می‌دهند تا موقتاً از غم رها شود. ولی در طب اسلامی برای آن درمان وجود دارد.
در روایت آمده: «الهم نصف الهرم»[1]
ترجمه روایت:
«هم نصف پیری است»،
همچنین درباره حضرت یعقوب (علیه السلام) آمده: «چشمانش کور (مبتلا به آب‌مروارید) شد به علت هم و غم.»
ریشه بیماری افسردگی از دیدگاه طب اسلامی
هم و غم علت بیماری‌های دیگری می‌باشد و در حالت شدیدتر تبدیل به بیماری افسردگی می‌شود. تفاوت هم و غم در این است که هم در قلب است و غم در سر است. امروزه افسردگی شایع شده هرچند رفاه بیشتر شده ولی افسردگی بیشتر شده مخصوصا در شهرهای بزرگتر، و علت آن را هم نمی‌دانند، نسخه درمان افسردگی آیت الله تبریزیان
البته در طب اسلامی علل آن بیان شده که در جلد اول بحث آن آمده و در اینجا بحث راجع به درمان بیماری افسردگی است. در طب جدید برای درمان از داروهای آرام‌بخش که بیشتر خواب‌آور است، استفاده می‌شود که درمان خوبی نیست و درمان دیگر روانکاوی و رواندرمانی است که با صحبت با بیمار سعی در درمان بیماری دارند البته این درمان بد نیست ولی ناقص است.
درمان هم و غم و افسردگی نسخه درمان افسردگی آیت الله تبریزیان
اولین درمان یاد خداست نسخه درمان افسردگی آیت الله تبریزیان
یکی از علل غم و افسردگی در جامعه امروز ضعف ارتباط با خدا و غفلت از یاد خداست، خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَهً ضَنکًا﴾[2]
ترجمه آیه قرآن:
«کسی که از یاد من اعراض کند معیشت تنگی خواهد داشت.»
این تنگی مربوط به مسائل روحی است زیرا دنیا (از نظر مادی) مال کفران است، همچنین خداوند می‌فرماید: ﴿أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾[3]
ترجمه آیه قرآن:
«با یاد خدا دل‌ها آرام می‌شود»
اگر می‌بینیم که در کشورهای غربی علی‌رقم امکانات زیاد از غم و افسردگی رنج می‌برند علت غفلت از یاد خداست مخصوصاً در زندگی امروزی که انسان‌ها بیشتر جدا از هم و تنها زندگی می‌کنند. در این حالت کسی که یاد خدا باشد احساس تنهایی و ضعف نمی‌کند.
درمان دوم یقین و رضا است نسخه درمان افسردگی آیت الله تبریزیان
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «إنّ الله ـ بعدله وحکمته وعلمه ـ جعل الروح والفرح فی الیقین والرضا عن الله وجعل الهمّ والحزن فی الشکّ والسخط فارضوا عن الله ، وسلّموا لأمره»[4]
ترجمه روایت:
«خداوند به جهت عدل و حکمت و علمش راحتی و شادی را در یقین و رضا از خدا قرار داده، و هم و غم را در شک و نارضایتی قرار داده، پس از کار خدا راضی باشید و تسلیم او باشید.»
اگر بنده بداند که هر آنچه که خدا برای او مقدر کرده به نفع اوست دیگر ناراضی و ناراحت نخواهد بود، البته اگر نگرانی از کرده خود باشد و بخاطر آخرت باشد خوب است.
درمان سوم افسردگی، صبر کردن و جزع نکردن است
امام علی (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «إِیَّاکَ وَ الْجَزَعَ فَإِنَّهُ یَقْطَعُ الْأَمَلَ وَ یُضَعِّفُ الْعَمَلَ وَ یُورِثُ الْهَمَّ وَ اعْلَمْ أَنَّ الْمَخْرَجَ فِی أَمْرَیْنِ مَا کَانَتْ فِیهِ حِیلَهٌ فَالاحْتِیَالُ وَ مَا لَمْ تَکُنْ فِیهِ حِیلَهٌ فَالاصْطِبَارُ»[5]
ترجمه روایت:
«مبادا جزع کنی زیرا امید را قطع می‌کند و اگر انسان نا امید شود دنبال چاره نمی‌رود و باعث هم و غم می‌شود، اگر چاره‌ای باشد باید چاره را یافت و اگر چاره ای نیست باید صبر کرد و این بهتر از نا امیدی است.»
درمان چهارم زهد است نسخه درمان افسردگی آیت الله تبریزیان
هرگاه انسان چیزی را دوست داشته باشد بابت آن در رنج است و هرچه چیزهایی که دوست دارد بیشتر باشد رنجش هم بیشتر است، پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «الرغبه فی الدنیا تکثر الهم والحزن، والزهد فی الدنیا یریح القلب والبدن.»[6]
ترجمه روایت:
«دوست داشتن دنیا هم و غم را زیاد می‌کند و زهد در دنیا سبب راحتی قلب و راحتی تن است.»
در روایت دیگری آمده: «ومن قنع بالمقسوم استراح من الهم والکرب والتعب»[7]
ترجمه روایت:
«کسی که به تقدیر و قسمت خود قانع باشد از غم و خستگی در امان خواهد بود.»
منابع:
- مستدرک سفینه البحار، شیخ علی نمازی، ج۱۰، ص۵۵۷.
- سوره طه، آیه۱۲۴.
- سوره رعد، آیه۲۸.
- التمحیص، محمد بن همام الاسکافی، ص۵۹، ح۱۲۴.
- دعائم الإسلام، قاضی نعمان مغربی، ج۱، ص۲۲۳.
- الخصال، شیخ صدوق، ص۷۳.
- مصباح الشریعه، منصوب به امام صادق(ع)، ص۲۰۲.
