گیاه سعد، بهترین راه برای درمان بیماری های دهان
بیانات آیت الله تبریزیان پیرامون گیاه سعد، بهترین راه برای درمان بیماری های دهان مورخ 94/03/05 در سلسله دروس طب اسلامی به شرح ذیل می باشد:
سعد ریشه یک گیاه است که در فارسی قدیم به آن چگن می‌گفتند، در روایت آمده: «من استنجى بالسعد بعد الغائط وغسل به فمه بعد الطعام لم تصبه عله فی فمه ولم یخف شیئا من أریاح البواسیر.»[1] یعنی «کسی که با سعد استنجی کند بعد از خروج مدفوع، و دهان خود را با سعد بشوید بعد از غذا، مبتلا به بیماری و دردی در دهان نمی‌شود و به التهاب و درد بواسیر مبتلا نمی‌شود.» گیاه سعد، بهترین راه برای درمان بیماری های دهان
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «اتخذوا فی أشنانکم السعد، فانه یطیب الفم ویزید فی الجماع»[2] گیاه سعد، بهترین راه برای درمان بیماری های دهان
یعنی «در اشنان (شوینده‌های) خود سعد قرار دهید، زیرا دهان را خوش‌بو می‌کند و عمل همبستری را زیاد می‌کند.» البته در نقل دیگری از این روایت به جای «اشنان» کلمه «اسنان»[3] به معنی دندان آمده که به نظر صحیح‌تر است، و مراد این است که با سعد مسواک زده شود یا روی دندان‌ها بگذارند و کمی صبر کنند سپس بشویند. گیاه سعد، بهترین راه برای درمان بیماری های دهان
در روایت آمده: «أخذنی العباس بن موسى فأمر فوجئ فمی فتزعزعت أسنانی فلا أقدر أن أمضغ الطعام فرأیت أبی فی المنام ومعه شیخ لا أعرفه فقال أبی رحمه الله: سلم علیه فقلت: یا أبه من هو؟ فقال: هذا أبو شیبه الخراسانی قال: فسلمت علیه فقال: مالی أراک هکذا؟ قال: قلت: إن الفاسق العباس بن موسى أمرنی فوجئ فمی فتزعزعت أسنانی: فقال لی شدها بالسعد، فأصبحت فتمضمضت بالسعد فسکنت أسنانی.»[4]
یعنی «عباس بن موسی (یکی از حاکمان عباسی) امر کرد که با پا روی دهانم را فشار دهند و لگدمال کنند، و دندان‌هایم لق شد و دیگر نمی‌توانستم غذا بخورم، پدرم را در خواب دیدم و با او پیرمردی بود که نمی‌شناختم، پدرم گفت که سلام کن به این پیرمرد، گفتم این کیست؟ پدر گفت ابو شیبه خراسانی است، به او سلام کردم، او (ابو شیبه) به من گفت چرا این گونه هستی؟ گفتم عباس بن موسی امر کرد که دهانم را لگدمال کنند و دندان‌هایم لق شده، به من گفت که دندان‌ٔهایت را به وسیله سعد محکم کن، صبح شد و من هم با سعد مزمزه کردم و دندان‌هایم خوب شد.» البته این روایت از امام نیست و آنهم در خواب است و اعتبار چندانی ندارد ولی استفاده از سعد در دیگر روایات مؤیداتی دارد. گیاه سعد، بهترین راه برای درمان بیماری های دهان
در روایت دیگری آمده: «أخذنی اللصوص وجعلوا فی فمی الفالوذج الحار حتى نضج ، ثم حشوه بالثلج بعد ذلک فتخلخلت أسنانی وأضراسی ، فرأیت الرضا (سلام الله علیه) فی النوم فشکوت إلیه ذلک ، فقال : استعمل السعد فإن أسنانک تثبت ، فلما حمل إلى خراسان بلغنی أنه مار بنا ، فاستقبله وسلمت علیه وذکرت له حالی وإنی رأیته فی المنام وأمرنی بإستعمال السعد ، فقال : وأنا آمرک به فی الیقظه ، فاستعملته فقویت أسنانی وأضراسی کما کانت.»[5] گیاه سعد، بهترین راه برای درمان بیماری های دهان
یعنی «دزدها من را گرفتند و در دهانم فالوده (نوعی حلوا) داغ ریختند تا دهانم پخته شده سپس دهانم را با یخ پر کردند و بعد دندان‌هایم لق شد، امام رضا (سلام الله علیه) را در خواب دیدم و به او از این مطلب شکایت کردم و امام فرمودند از سعد استفاده کن که دندان‌هایت ثابت می‌شوند، زمانی که امام رضا (سلام الله علیه) را به خراسان آوردند شنیدم که از محل ما رد می‌شود پس از او استقبال کردم و به او سلام کردم و حال خود را برای او ذکر کردم و عرض کردم او را در خواب دیدم و مرا امر کرده که از سعد استفاده کنم، امام فرمود من هم در بیداری به استفاده از سعد شما را امر می‌کنم، من هم از سعد استفاده کردم و دندان‌هایم قوی شد و به حال اولش برگشت.»
در روایت دیگری آمده: «رأیت أبا الحسن الأول علیه السلام فی الحجر وهو قاعد ومعه عده من أهل بیته فسمعته یقول: ضربت علی أسنانی فأخذت السعد فدلکت به أسنانی فنفعنی ذلک وسکنت عنی.»[6]
یعنی «امام کاظم (سلام الله علیه) را در جمرات دیدم، با عده‌ای از اهل بیت خود آنجا نشسته بود، شنیدم امام می‌فرمود مبتلا به دندان‌درد شدم، من هم سعد گرفتم و دندان‌هایم را با آن مالیدم، مفید واقع شد و دردش تسکین شد.»
منابع:
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۳۷۸.
- المحاسن، أحمد بن محمد بن خالد البرقى، ج۲، ص۴۲۶.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۳۷۹.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۳۷۹.
- مکارم الاخلاق، رضی الدین أبی نصر الحسن بن الفضل الطبرسی، ص۱۹۱.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۳۷۹.
