۱۲ راه درمان طب اسلامی سردرد
بیانات آیت الله تبریزیان پیرامون 12 راه درمان طب اسلامی سردرد ، مورخ 93/12/24 در سلسله دروس طب اسلامی:
سردرد بیماری عام‌الابتلا است و علل زیادی دارد (حداقل سی علت)، سردرد می‌تواند معلول ضعف چشم، گرفتگی بینی، یبوست مزاج، غلبه صفرا، غلبه خون، کم‌خونی، سرطان و تومور باشد.
روغن کنجد و روغن بنفشه درمان سردردهای نامعلوم 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
در روایت آمده: «أن رسول الله صلى الله علیه وآله کان إذا اشتکى رأسه استعط بدهن الجلجلان وهو السمسم.»[1]
ترجمه روایت:
«پیامبر (صلی الله علیه و آله) هرگاه مبتلا به سردرد می‌شدند روغن جلجلان در بینی می‌ریختند و این (جلجلان) همان کنجد است.»
سعوط یعنی ریختن دارو در بینی که یک روش درمانی در طب اسلامی است و در مکاتب طبی دیگر کمتر دیده می‌شود، لدود یعنی ریختن دارو در یک‌طرف دهان (راست یا چپ).
درمان دیگری هم هست که استفاده از روغن بنفشه پایه کنجد است، ازآنجاکه روغن کنجد خود داروی سردرد است و روغن بنفشه هم داروی سردرد است، اگر روغن بنفشه پایه کنجد باشد از دو جهت برای درمان سردرد مفید خواهد بود.
زمان رویش گل بنفشه روزهای پایانی زمستان و اول بهار است و بیشتر در شمال و خراسان می‌روید، بهترین بنفشه از خراسان است،
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «ما یأتینا من ناحیتکم شئ أحب إلینا من البنفسج.»[2]
ترجمه روایت:
«چیزی محبوب‌تر از بنفشه از ناحیه شما (خراسان) به ما نرسیده است.»
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «علیکم بدهن البنفسج ، فإن له فضلاً على الأدهان کفضلی على سائر الخلق»[3]
ترجمه روایت:
«بر شما باد روغن بنفشه، زیرا برتری روغن بنفشه بر دیگر روغن‌ها مانند برتری من بر دیگر مردمان است.»
متأسفانه روغن بنفشه‌ای که در بازار موجود است یا تقلبی است یا کیفیت آن پایین است ازاین‌رو اگر از آن‌ها استفاده کنید ممکن است اثر نکند و بهتر است که خودتان آن را درست کنید،
برای تهیه روغن بنفشه، بنفشه را در ظرفی (ترجیحاً) شیشه‌ای قرار دهید و روی آن روغن کنجد ریخته تا جایی که روی گل‌ها برسد، یک ماه آن را بگذارید، می‌توان آن را پشت شیشه در معرض نور (غیرمستقیم) آفتاب قرار داد و هرچند روز آن را تکان داد تا مواد آن خوب جابجا شود، پس از یک ماه می‌توان روغن را صاف کرد.
و اگر بخواهیم روغن بهتری داشته باشیم باید دوباره در آن گل بریزیم و یک ماه بگذاریم و اگر ده ماه این کار را انجام دهیم روغن بنفشه به‌دست‌آمده بسیار عالی و مؤثر در درمان انواع بیماری‌ها است.
بهتر است در تهیه روغن بنفشه از گل نیمه‌خشک استفاده شود و بدون ساقه باشد زیرا اگر تر باشد کپک می‌زند و اگر خشک باشد مواد آن دیر جذب می‌شود،
دقت شود که از آتش (حرارت) و نور مستقیم آفتاب نباید استفاده کرد. روغن بنفشه علاوه بر سردرد برای سینوزیت و آسیب مغز (ضربه‌مغزی) درمان است.
درمان سردرد با نسخه امام عسکری سلام الله علیه 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
در روایت آمده: «روزی نزد امام حسن عسکری (سلام الله علیه) حاضر شدم و یکی از برادران ما به امام شکایت کرد ای پسر پیامبر خانواده من همیشه مبتلا می‌شوند به این درد لعنتی امام فرمودند این درد چیست؟ مرد پاسخ داد سردرد، امام فرمودند یک لیوان آب بگیر و بر آن بخوان أو لم یر الذین کفروا ان السموات والارض وکانتا رتقا ففتقناهما وجعلنا من الماء کل شئ حی افلا یؤمنون، سپس آن را بخور، دیگر آسیبی از ناحیه سردرد نخواهد رسید انشا الله.»[4]
این روایت در کتاب طب الائمه آمده که معتبر است ولی راوی آن که اسحاق است در کتب رجال توثیق نشده لذا این درمان نیاز به تجربه دارد.
حجامت کنید تا سردرد نگیرید 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
کل انواع حجامت برای سردرد مفید است و حداقل فایده حجامت درمان سردرد است.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «من احتجم یوم الثلاثاء لسبع عشره أو تسع عشره أو لاحدى وعشرین من الشهر کانت له شفاء من کل داء من أدواء السنه کلها وکانت لما سوى ذلک شفاء من رجع الرأس والأضراس والجنون والجذام والبرص.»[5]
ترجمه روایت:
«کسی که حجامت کند در روز سه‌شنبه که مصادف با هفدهم یا نوزدهم یا بیست و یکم ماه باشد، درمان کل بیماری‌های سال خواهد بود ولی حجامت در زمان‌های دیگر درمان سردرد و دندان‌درد و جنون و جذام و پیسی است.»
برای حجامت سر باید یک وجب بالاتر از نوک بینی را حجامت کرد.
برای درمان سردرد قبل حمام رفتن اب ولرم بخورید 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
در رساله ذهبیه آمده: «إذا أردت دخول الحمام وأن لا تجد فی رأسک ما یؤذیک فابدأ قبل دخولک بخمس جرع من ماء فاتر، فإنک تسلم – إنشاء الله تعالى – من وجع الرأس والشقیقه.»[6]
ترجمه روایت:
«هرگاه بخواهی وارد حمام شوی و مبتلا به چیزی در سر نشوی که تو را اذیت کند، قبل از ورود به حمام پنج جرعه آب ولرم بنوش به خواست خدا ایمن می‌شوی از سردرد و شقیقه.» شقیقه درد در یک نیمه سر است (نیمه راست یا چپ).
بعد از ورود به حمام بر سرخود آب گرم بریزید تا سردرد نگیرید
در رساله ذهبیه آمده: «خمس مرات یصب الماء الحار علیه عند دخول الحمام.»[7]
ترجمه روایت:
«وقتی داخل حمام شدی پنج مرتبه آب داغ روی سر بریز.»
چون در قدیم حمام بسیار گرم بوده انتقال یک‌باره از محیط سرد بیرون به محیط حمام می‌توانست باعث سردرد شود و برای آمادگی و جلوگیری از سردرد توصیه به خوردن آب ولرم و ریختن آب گرم روی سر شده است از طرفی هنگام خروج از حمام توصیه‌شده که پا با آب سرد شسته شود تا بدن آماده و رود به محیط سرد شود.
تعویذی برای سردرد های ازار دهنده 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
امام باقر (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «کسی که از سردرد شکایت دارد سر را با دست مسح کند و بگوید:
اعوذ بالله الذی سکن له ما فی البر والبحر وما فی السموات والارض وهو السمیع العلیم، هفت مرتبه،
همانا سردرد برطرف می‌شود.»[8]
این آیه برای سردرد بسیار مفید است و در بیشتر دعاها آمده است.
دعای امام صادق سلام الله علیه برای تسکین سردرد 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
در روایت آمده: «شکایت کردم به امام صادق (سلام الله علیه) از سردرد، شبانه‌روز مبتلا به سردرد هستم، امام فرمودند دستت را بر سر قرار بده و این را بگو:
بسم الله الذی لا یضر مع اسمه شئ فی الارض ولا فی السماء وهو السمیع العلیم اللهم انى استجیر بک مما استجار به محمد صلى الله علیه وآله لنفسه، هفت مرتبه،
همانا به اذن خدا تسکین می‌یابد.»[9]
تعویذ امام کاظم سلام الله علیه برای سردرد 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
در روایت آمده: «داود رقی به امام کاظم (سلام الله علیه) عرض می‌کند ای فرزند رسول خدا همیشه در سرم دردی هست چه‌بسا من به خاطر این سردرد بی‌خوابی می‌کشم و مرا مشغول می‌کند از نماز شب، امام فرمودند ای داود هرگاه چیزی احساس کردی با دستت سرت را مسح کن و این را بگو:
اعوذ بالله واعیذ نفسی من جمیع ماا عترانى باسم الله العظیم وکلماته التامات التی لا یجاوز هن بر ولا فاجر اعیذ نفسی بالله عز وجل وبرسول الله صلى الله علیه وآله الطاهرین الاخیار اللهم بحقهم علیک إلا اجرتنی مشکاتى هذه،
همانا بعدازاین دیگر به تو ضرر نمی‌رسد.»[10]
کلمه یعتری که در این دعا آمده معمولاً برای جنون بکار می‌رود پس ممکن است که این سردرد معلول جنون بوده باشد و همچنین آمده نه موجود خوب و نه موجود فاجری است، می‌توان نتیجه گرفت موجودی که این آسیب را می‌رساند می‌تواند خوب یا فاجر باشد و به‌احتمال‌زیاد جن یا شیطان است.
درمان سردرد با اسم اعظم الهی 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
امام باقر (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «به شیعیان ما برای سردرد بیاموزید یا طاهى یا ذر یا طمنه یا طنات،
این اسامی عظیمی است و منزلتی نزد خداوند دارد و خداوند به‌وسیله این نام‌ها درد را برطرف می‌کند.»[11]
نسخه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای درمان سردرد 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
درمان سردرد دائمی است، در روایت آمده: «حضرت ابا عبد الله الصادق علیه السلام وقد جائه خراسانی حاج فدخل علیه وسلم ثم سأله عن شئ من أمر الدین فجعل الصادق علیه السلام یفسره ثم قال له یابن رسول الله ما زلت شاکیا منذ خرجت من منزلی من وجع الرأس فقال له قم من ساعتک هذه فادخل الحمام ولا تبتدأن بشئ حتى تصب على راسک سبعه اکف ماء حارا وسم الله تعالى فی کل مره فانک لا تشتکی بعد ذلک ان شاء الله تعالى.»[12]
ترجمه روایت:
«نزد امام صادق حاضر شدم و شخصی از اهل خراسان نزد امام آمد و حاجی بود و سلام کرد سپس چیزی از مسائل شرعی پرسید و امام هم پاسخ داد سپس (آن مرد) گفت ای فرزند رسول خدا از زمانی که از خانه‌ام خارج شدم سردرد دارم، امام فرمودند همان لحظه وارد حمام شوید و هیچ کاری نکنید تا اینکه هفت کف آب داغ روی سر بریزید و در هر مرتبه نام خدای متعال را ببر، همانا به خواست خدا دیگر درد نخواهی داشت.»
درمان سردرد با آیاتی از قرآن 12 راه درمان طب اسلامی سردرد
امام صادق (ع) می‌فرمایند: «این را بخوان
﴿وَلَوْ أَنَّ قُرْآنًا سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الأَرْضُ أَوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَى بَل لِّلّهِ الأَمْرُ جَمِیعًا﴾[13] ﴿تَکَادُ السَّمَاوَاتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَتَنشَقُّ الْأَرْضُ وَتَخِرُّ الْجِبَالُ هَدًّا﴾[14] ﴿وَجَعَلْنَا مِن بَیْنِ أَیْدِیهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَیْنَاهُمْ فَهُمْ لاَ یُبْصِرُونَ﴾[15] ﴿وَقِیلَ یَا أَرْضُ ابْلَعِی مَاءکِ وَیَا سَمَاء أَقْلِعِی وَغِیضَ الْمَاء وَقُضِیَ الأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِیِّ وَقِیلَ بُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ﴾[16] ﴿فَمَن کَانَ مِنکُم مَّرِیضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْیَهٌ مِّن صِیَامٍ أَوْ صَدَقَهٍ أَوْ نُسُکٍ﴾[17] ﴿یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ فَمَن نَّکَثَ فَإِنَّمَا یَنکُثُ عَلَى نَفْسِهِ﴾[18] اسکن سکنتک یا وجع الرأس بالذی ﴿لَهُ مَا سَکَنَ فِی اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ﴾[19] .»[20]
با توجه به این آیات ﴿وَقِیلَ یَا أَرْضُ ابْلَعِی مَاءکِ وَیَا سَمَاء أَقْلِعِی وَغِیضَ الْمَاء…﴾ شاید بتوان نتیجه گرفت که سردرد معلول رطوبت است.
آویز کردن اذان و اقامه راهکار مناسب درمان سردرد
در روایت آمده: «یکتب الاذان والاقامه، لرفع وجع الرأس، ویعلق علیه.»[21]
ترجمه روایت:
«اذان و اقامه را بنویسید برای برطرف کردن سردرد و بر شخص بیمار آویزان کنید.»
شاید مراد درمان بعدی باشد که برای سردرد همراه با گرمی است.
منابع:
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۵۲۴.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۵۲۱.
- قرب الإسناد، أبی العباس عبدالله بن جعفر الحمیری، ص۱۱۸.
- طب الأئمه، ابن سابور الزیات، ص۱۹.
- الخصال، شیخ صدوق، ص۳۸۵.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۵۹، ص۳۲۲.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۵۹، ص۳۲۲.
- طب الأئمه، ابن سابور الزیات، ص۱۸.
- طب الأئمه، ابن سابور الزیات، ص۱۸.
- طب الأئمه، ابن سابور الزیات، ص۱۸.
- طب الأئمه، ابن سابور الزیات، ص۱۹.
- طب الأئمه، ابن سابور الزیات، ص۷۱.
- سوره رعد، آیه۳۱.
- سوره مریم، آیه۹۰.
- سوره یس، آیه۹.
- سوره هود، آیه۴۴.
- سوره بقره، آیه۱۹۶.
- سوره فتح، آیه۱۰.
- سوره انعام، آیه۱۳.
- مکارم الاخلاق، رضی الدین أبی نصر الحسن بن الفضل الطبرسی، ص۳۷۲.
- مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری طبرسی، ج۴، ص۷۶.
