۱۸ راه درمان بیماری جنون
بیانات آیت الله تبریزیان پیرامون 18 راه درمان بیماری جنون در طب اسلامی که رعایت کردن آنها بهترین راه های درمان و پیشگیری از جنون و دیوانگی می باشد، این بیانات در تاریخ 1394/01/17 توسط ایت الله تبریزیان در سلسله دروس ایشان ایراد شده است:
متأسفانه امروزه این بیماری درمان ندارد ولی در طب اسلامی روایات زیاد در مورد این بیماری داریم و شاید بعد از جزام بیشتر از همه در مورد جنون روایت داریم، ولی از مجموع این روایات شاید حدود پنج درصد به درمان می‌پردازند و بقیه درباره پیش گری است، پس نتیجه می‌گیریم جنون بیماری صعب‌العلاج و سهل التدارک است (درمانش سخت و پیشگیری از آن آسان است).
نمک بخورید تا جنون نگیرید!
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «یا على افتتح بالملح، واختم به، فانه من افتتح بالملح وختم به عوفی من اثنین وسبعین نوعا من أنواع البلاء منها الجنون والجذام والبرص»[1]
ترجمه روایت:
«ای علی غذا را با نمک شروع کن و پایان بده، زیرا کسی که با نمک شروع کند و پایان دهد معاف می‌شود از هفتادودو نوع بلا ازجمله از این بلاها جنون و جذام و پیسی است.»
در روایت دیگر پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «إن الله عزوجل أوحى إلى موسى بن عمران أن ابدأ بالملح واختم بالملح، فان فی الملح دواء من سبعین داء أهونها الجنون، والجذام، والبرص …»[2]
ترجمه روایت:
«خداوند به موسی بن عمران (علیه السلام) وحی فرمود (غذا خوردن را) با نمک شروع کن و با نمک هم ختم کن، زیرا در نمک درمان هفتاد بیماری است که کمترین آن جنون و جذام و پیسی است … .»
در روایت اول گفته شد کسی که با نمک غذا را آغاز کند و پایان دهد از بلا معاف می‌شود ولی در روایت بعدی اشاره شد که در نمک درمان است، نکته دیگر اینکه در روایت اول گفته شد معافیت از بلا که می‌تواند شامل بیماری و چیزهای دیگر مثل فقر هم شود ولی در روایت بعدی گفته شد درمان که به بیماری برمی‌گردد،
نکته دیگر اینکه روایت اخیر گفته در نمک درمان است و نگفته که نمک درمان است بنابراین می‌توان گفت چیزی در نمک وجود دارد که درمان است همان‌طور که در مورد عسل هم در قرآن آمده ﴿ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا ۚ یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ﴾[3]
ترجمه روایت:
«سپس از تمام ثمرات (و شیره گل‌ها) بخور و راه‌هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده است، به‌راحتی بپیما، از درون شکم آنها، نوشیدنی با رنگ‌های مختلف خارج می‌شود که در آن، شفا برای مردم است»
با توجه به این آیه می‌توان نتیجه گرفت چون زنبور از گیاهان گوناگون تغذیه می‌کند در عسل شفا وجود دارد نه اینکه عسل به‌طور مطلق درمان است، بنابراین روایت نمک دارای اجزاء و مواد مختلفی است که آنها درمان هستند و اگر نمک را تصفیه کنیم تا کلرید سدیم خالص به دست آید آنگاه دیگر این خواص را ندارد.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «علیک بالملح فانه شفاء من سبعین داء ادناها الجذام والبرص والجنون»[4]
ترجمه روایت:
«بر شما باد خوردن نمک، زیرا درمان هفتاد بیماری است که کمترین آن جذام و برص و جنون است.»
اینکه امروزه تأکید می‌شود نمک خورده نشود از طرفی درست است زیرا نمک تصفیه‌شده خاصیتی ندارد بلکه ضرر هم دارد ولی در مورد نمک‌های طبیعی مانند نمک دریا (البته تمیز و بهداشتی) درست نیست زیرا این نمک مفید است و برای فشارخون ضرر ندارد یا کمتر ضرر دارد، بسیاری از افراد که به من مراجعه می‌کنند دچار بیماری تیروئید هستند و معلوم است که این نمک تصفیه‌شده یددار نتوانسته مشکل کمبود ید را برطرف کند، کسانی که می‌گویند نمک (نمک طبیعی و سالم) مصرف نکنید دقیقاً خلاف توصیه پیامبر (صلی الله علیه و آله) را می‌گویند و این امر یا ناشی از جهل است و یا اینکه این اشخاص منافعی در بیمار بودن مردم دارند ازاین‌جهت که اگر مردم بیمار باشند همیشه دارو مصرف می‌کنند، مانند منع کردن حجامت برای سالیان طولانی در ایران.
یک دکتر از آلمان می‌گفت که ما به نتیجه رسیدیم که این توصیه پیامبر (ص) که می‌فرمایند غذا را با نمک آغاز کنید، چه فایده‌ای دارد، نمک به دلیل تندی مانند هشدار عمل می‌کند و با تحریک ترشحات مانند …بزاق…، بدن را آماده پذیرش غذا می‌کند. شاید فایده نمک برای جنون نیز از همین جهت باشد که باعث تحریک می‌شود.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «ثلاث لقمات بالملح قبل الطعام تصرف عن ابن آدم اثنین وسبعین نوعا من البلاء منه الجنون والجذام والبرص.»[5]
ترجمه روایت:
«سه لقمه با نمک قبل از غذا هفتادودو نوع بلا را از بنی‌آدم برطرف می‌کند.»
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «عَلَیکُم بِالأَبیَضَینِ الخُبزِ وَالرُّقَّهِ ، یَعنِی المِلحَ . . . وإنَّ فِی الرُّقَهِ أمانا مِنَ الجُذامِ ، والبَرَصِ ، وَالجُنونِ.»[6]
ترجمه روایت:
«بر شما باد این دو سفید، نان و نمک، زیرا در نمک ایمنی از جذام و پیسی و جنون است.»
در مورد مقدار استفاده از نمک، در روایت‌هایی آمده سه لقمه البته اگر نمک طبیعی باشد و به عقیده بنده حتی خوردن نان و نمک هم جایز است مانند خوراک حضرت امیرالمؤمنین (سلام الله علیه)، بهترین نمک، نمک دریا است و در درجه دوم سنگ نمک یا نمک معدنی ولی نمک تصفیه‌شده مضر است. نمک طبیعی ازنظر ظاهر دارای دانه‌های ریزودرشت و زبر است و کمی چسبندگی دارند و رنگ آن‌هم کدر دارد.
بسمله و حوقله، دومین درمان بیماری جنون
در روایت آمده: «کسی که این را بگوید بعد از نماز صبح و بعد از نماز مغرب، هفت مرتبه، بسم الله الرحمن الرحیم لا حول ولا قوه إلا بالله العلی العظیم، خداوند هفتاد نوع بلا را از او دفع می‌کند که کمترین آن باد (درد متحرک) و پیسی و جنون است.»[7]
در این روایت گفته‌شده دفع می‌کند یعنی مبتلا نمی‌شود و مراد پیشگیری است.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «من بسمل وحولق کل یوم عشرا ” خرج من ذنوبه کیوم ولدته أمه، ودفع الله عنه سبعین بابا ” من البلاء، منها الجنون والجذام والبرص والفالج»[8]
ترجمه روایت:
«کسی که هرروز ده مرتبه بسمله و حولقه (همان حوقله) بگوید، از گاهانش خارج می‌شود مانند روزی که متولدشده و خداوند از او هفتاد باب از بلا را دفع می‌کند که ازجمله آنها جنون و جذام و پیسی و فلج است.»
شستن سر با گل ختمی، بهترین راه درمان بیماری جنون
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «غسل الرأس بالخطمی فی کل جمعه أمان من البرص والجنون.»[9]
ترجمه روایت:
«شستن سر با گل خطمی در هر جمعه ایمنی از پیسی و جنون است.»
بهترین شوینده سر گل خطمی سفید است و فواید زیاد دارد ازجمله بهترین درمان برای شوره است، برای استفاده هم می‌توان آن را آسیاب نمود و با آن سر را شست و هم می‌توان از آن شامپو گیاهی درست کرد به این شکل که ابتدا گل آسیاب شده را نیم ساعت تا دو ساعت در آب (ترجیحاً آب گرم) خیسانده و آن را صاف کنید و با مایع به‌دست‌آمده سر را بشویید و هر بار قبل از حمام این کار را بکنید زیرا این مایع برای مدت طولانی ماندگار نیست. شاید گفته شود در این روایت مراد این است که شستن سر هر هفته می‌تواند از این بیماری‌ها پیشگیری کند، ولی چون موضوع روایت شستن با خطمی است باید گفت که روایت اشاره به گل خطمی دارد درحالی‌که در آن زمان شوینده‌های دیگری هم وجود داشت. همچنین می‌توان شوینده‌های دیگر را که در روایات توصیه‌شده مانند حنا و سدر را باهم مخلوط کرد و استفاده نمود.
کمک به فقرا و صدقه، راه پیشگیری از جنون 18 راه درمان بیماری جنون
صدقه خود نوعی درمان است و حتی روایاتی داریم که می‌گویند چگونه باید صدقه داد تا بیماری صعب‌العلاج را درمان کرد، در روایتی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمده: «إن الله لا إله إلا هو لیدفع بالصدقه الداء و الدبیله والحرق والغرق والهدم والجنون وعد (صلى الله علیه وآله) سبعین بابا من السوء.»[10]
ترجمه روایت:
«همانا خداوندی که خدایی جز او نیست دفع می‌کند به‌وسیله صدقه بیماری و آپاندیس و سوختن و غرق شدن و ریختن دیوار و سقف روی انسان و جنون و (پیامبر صلی الله علیه و آله) هفتاد باب از سوء شمردند.»
کار راه اندازی برای دیگران، عامل مهم درمان جنون 18 راه درمان بیماری جنون
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «من أدخل على مؤمن سرورا فقد أدخل على رسول الله (صلى الله علیه وآله) وقضاء حاجه المؤمن یدفع الجنون والجذام والبرص.»[11]
ترجمه روایت:
«کسی که سروری بر قلب مؤمن وارد کند همانند آن است که این سرور بر قلب پیامبر (صلی الله علیه و آله) وارد کند و برآوردن حاجت مؤمن جنون را دفع می‌کند و جذام و پیسی.»
گرفتن ناخن و سبیل راه پیشگیری بیماری جنون 18 راه درمان بیماری جنون
امام صادق فرموده‌اند: «خذ من شاربک وأظفارک فی کل جمعه فإن لم یکن فیها شئ فحکها لا یصیبک جنون ولا جذام ولا برص.»[12]
ترجمه روایت:
«هر هفته ناخن و سبیل را بگیر و اگر بلند نبود آن را سوهان کن و اگر این کار را کردی مبتلا نمی‌شوی به جنون و جذام و پیسی.»
در روایت دیگر آمده: «تقلیم الأظفار وأخذ الشارب فی کل جمعه أمان من البرص والجنون.»[13]
ترجمه روایت:
«گرفتن ناخن و سبیل در هر هفته ایمنی از پیسی و جنون است.»
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «تقلیم الأظفار یوم الجمعه یؤمن من الجذام والجنون والبرص والعمى ، فإن لم تحتج فحکها حکا»[14]
ترجمه روایت:
«ناخن گرفتن در روز جمعه ایمن می‌کند از جذام و جنون و پیسی و کوری، اگر نیاز نداشتی آن را سوهان کن.»
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «من أراد ان یأمن الفقر وشکایه العین والبرص والجنون فلیقلم أظفاره یوم الخمیس بعد العصر ولیبدأ بخنصره من الیسار.»[15]
ترجمه روایت:
«کسی که دوست دارد در امان باشد از فقر و بیماری چشم و پیسی و جنون، در روز پنجشنبه و بعد از عصر ناخن‌هایش را بگیرد و از انگشت کوچک دست چپ شروع کند.»
اینکه در روایت قبلی به روز جمعه اشاره شد و در این روایت به روز پنجشنبه از مثبتات است و باهم منافاتی ندارند.
هفتمین پیشگیری نوره و حنا است، پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «من دخل الحمام فأطلى ثم أتبعه بالحناء من قرنه إلى قدمه کان أمانا له من الجنون والجذام والبرص و الآکله إلى مثله من النوره.»[16]
ترجمه روایت:
«کسی که وارد حمام شود و از نوره استفاده کند سپس حنا به بدنش بمالد از فرق سر تا نوک پا، ایمن می‌شود از جنون و جذام و پیسی و خوره، تا نوره بعدی.»
سنت پیامبران است که هر پانزده روز یک‌بار از نوره استفاده شود و محل استفاده از کردن تا پا است، البته بیست روز هم آمده و درنهایت هر چهل روز یک‌بار باید از نوره استفاده کرد،
در روایت آمده: «من أتت علیه أربعون یوما ولم یتنور فلیس بمؤمن ولا مسلم ولا کرامه.»[17]
ترجمه روایت:
«کسی که چهل روز بگذرد و از نوره استفاده نکند مؤمن و مسلمان نیست.»
ترکیبات نوره ازاین‌قرار است که شش واحد آهک آب‌دیده که به‌خوبی آسیاب شده باشد به‌اضافه یک واحد زرنیخ (آرسنیک) که باید به‌خوبی مخلوط شوند، البته توصیه‌های دیگری مانند افزودن برگ درخت هلو هم آمده ولی اصل آن همین آهک و زرنیخ است.
در روایت آمده: «دخلت مع أبی عبد الله علیه السلام الحمام فقال لی: یا عبد الرحمن أطل فقلت: إنما أطلیت منذ أیام، فقال: أطل فإنها طهور.»[18]
ترجمه روایت:
«همراه امام صادق (سلام الله علیه) وارد حمام شدم و امام به من فرمودند از نوره استفاده کن من عرض کردم که چند روز پیش از نوره استفاده کرده‌ام و امام فرمودند دوباره استفاده کن، این پاک‌کننده (درمان) است.»
نوره میکروب‌کش و قارچ‌کش است و بهترین پیش گری از بیماری‌های پوستی است.
هشتمین پیشگیری و شاید درمان، یک ذکر است،
در روایت آمده: «هرکس این ذکر را هرروز سی مرتبه بگوید:
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمِینَ وَ تَبَارَکَ اللّٰهُ أَحْسَنُ الْخٰالِقِینَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ، خداوند از او نودونه بلا را دفع می‌کند که کوچک‌ترین آن جنون است.»[19]
این ذکر برای انسان سالم است یا شاید کسی که دچار جنون ادواری است و می‌تواند این ذکر را در حالت عادی و سلامتی بگوید همچنین شاید اگر کسی دیگر این ذکر را برای فرد دیوانه بخواند مفید باشد.
حجامت کنید تا دچار جنون نشوید! 18 راه درمان بیماری جنون
تمام انواع حجامت جنون را درمان می‌کنند ولی اگر حجامت در روز سه‌شنبه که با هفدهم یا نوزدهم ماه قمری مصادف باشد، انجام شود درمان تمام بیماری‌ها تا یک سال است، همچنین حجامت سر هم یک درمان عام و برای کل بیماری‌ها است.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «من احتجم یوم الثلاثاء لسبع عشره أو تسع عشره أو لاحدى وعشرین من الشهر کانت له شفاء من کل داء من أدواء السنه کلها وکانت لما سوى ذلک شفاء من رجع الرأس والأضراس والجنون والجذام والبرص.»[20]
ترجمه روایت:
«کسی که روز سه‌شنبه حجامت کند که مصادف با روز هفدهم، نوزدهم یا بیست‌ویکم ماه باشد، این درمان کل بیماری‌ها تا یک سال است، اگر در روزهای دیگر حجامت کند، درمان سردرد و دندان‌درد و جنون و جذام و پیسی است.»
برای مثال دیروز سه‌شنبه و هفدهم ماه بود ولی چون قمر در عقرب بود بهتر بود که حجامت نشود زیرا توصیه‌شده که کارهای مهم درزمانی که قمر در عقرت است انجام نشود و حجامت هم از کارهای مهم است.
امام صادق (سلام الله علیه) روایت کرده‌اند: «رسول الله (صلی الله علیه و آله) وأشار بیده إلیه رأسه : علیکم بالمغیثه ، فانها تنفع من الجنون والجذام والبرص والاکله ووجع الاضراس»[21]
ترجمه روایت:
«پیامبر (صلی الله علیه و آله) به سرشان اشاره کردند و فرمودند بر شما باد حجامت سر، برای جنون و جذام و برص و خوره و دندان‌درد مفید است.»
در روایت قبل کلمه شفا آمده بود که بیشتر به معنی پیشگیری است ولی در این روایت آمده که نفع دارد، پس می‌توان گفت که درمان هم هست. تفاوت جذام و خوره یا آکله این است که جذام در طی زمان طولانی شاید سال‌ها اعضای بدن را از بین می‌برد ولی خوره یا آکله به‌سرعت منتشر می‌شود.
در روایتی آمده: «الحجامه فی الرأس شفاء من سبع : من الجنون والجذام والبرص والنعاس ووجع الضرس وظلمه العین والصداع.»[22]
ترجمه روایت:
«حجامت سر درمان هفت چیز است، جنون، جذام، پیسی، خواب‌آلودگی، دندان‌درد، تاری چشم و میگرن.
توصیه پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله) برای درمان بیماری جنون 18 راه درمان بیماری جنون
در روایت آمده: «مردی نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد که نامش شیبه هذلی بود، عرض کرد ای رسول خدا سنم بالا رفته و بدنم ضعیف شده، کارهایی که قبلاً انجام می‌دادم حالا نمی‌توانم انجام دهم، کارهایی که خود را به آنها عادت داده بودم، از نماز و صیام و حج و جهاد، پس ای رسول خدا ذکری به من بیاموز که برای من نفع داشته باشد و ساده باشد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند که دوباره بگو و آن مرد هم گفته‌هایش را سه بار تکرار کرد، سپس فرمودند در اطراف تو درخت و خاکی نیست مگر اینکه به خاطر تو گریه کرده، وقتی نماز صبح را خواندی این را ده مرتبه بگو سبحان الله العظیم وبحمده، ولا حول ولا قوه إلا بالله العلی العظیم، همانا خداوند تو را ایمن می‌کند از کوری و جنون و جذام و فقر و پیری.»[23]
همان‌طور که می‌بینید در این ذکر و ذکر قبلی که گفته شد حوقله وجود دارد و نکته اصلی در همین حوقله است.
یازدهمین پیشگیری کاری است که داماد باید برای عروس انجام دهد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) در وصیت خود به حضرت علی (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «یا علی، إذا دخلت العروس بیتک فاخلع خفها حین تجلس، واغسل رجلیها، وصب الماء من باب دارک إلى أقصى دارک، فإنک إذا فعلت ذلک أخرج الله من دارک سبعین ألف لون من الفقر، وأدخل فیها سبعین ألف لون من البرکه، وأنزل علیک سبعین رحمه ترفرف على رأس العروس حتى تنال برکتها کل زاویه من بیتک، وتأمن العروس من الجنون والجذام والبرص أن یصیبها ما دامت فی بیتک.»[24]
ترجمه روایت:
«ای علی زمانی که عروس وارد خانه‌ات می‌شود وقتی‌که می‌نشیند کفشش را از پایش دربیاور و پاهایش را بشوی و آبش را جمع کن و از دم در تا انتهای خانه بریز، اگر این کار را کردی خداوند هفتاد نوع فقر را از خانه خارج می‌کند و هفتاد رحمت نازل می‌کند که روی سر عروس بال‌وپر می‌زند تا اینکه برکت آن را به دست بیاوری، این برکت شامل هر رکنی از خانه‌ات می‌شود و عروس هم ایمن می‌شود از جنون و جذام و پیسی و تا زمانی که در خانه تو است مبتلا نمی‌شود.»
سوره نحل، پیشگیری و درمان بیماری جنون 18 راه درمان بیماری جنون
امام باقر (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «من قرأ سوره النحل فی کل شهر کفى المغرم فی الدنیا وسبعین نوعا من أنواع البلایا أهونه الجنون والجذام والبرص …»[25]
ترجمه روایت:
«کسی که سوره نحل را هرماه یک‌بار بخواند از بدهکاری خلاص می‌شود و از هفتاد نوع بلا خلاص می‌شود که کمترین آن جنون و جذام و پیسی است …»
گل نرگس ببویید تا مجنون نشوید! 18 راه درمان بیماری جنون
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «شموا النرجس ولو فی الیوم مره ، ولو فی الاسبوع مره ، ولو فی الشهر مره ، ولو فی السنه مره ، ولو فی الدهر مره ، فان فی القلب حبه من الجنون والجذام والبرص وشمه یقلعها.»[26]
ترجمه روایت:
«نرگس را هرروز یک‌بار ببویید، وگرنه هفته‌ای یک‌بار، وگرنه ماهی یک‌بار، وگرنه سالی یک‌بار، وگرنه در روزگار یک‌بار، زیرا در قلب دانه‌ای از جنون و جذام و پیسی است که بوییدن نرگس آن را ریشه‌کن می‌کند.»
با توجه به اینکه توصیه‌شده بوییدن نرگس هرماه انجام شود احتمالاً خشک‌شده آن‌هم قابل‌استفاده است و شاید عطر طبیعی آن‌هم قابل‌استفاده باشد، در این روایت مراد از قلب همان عضو بدن که خون را به گردش درمی‌آورد نیست، من پس از بررسی در روایات به این نتیجه رسیدم که مراد از قلب چیزی شبیه به ژن یا DNA و یا مانند آن است، مانند کلمه عرق که در روایت مربوط به ژن می‌شود، عرق همان چیزی است که صفات را به‌صورت وراثتی منتقل می‌کند. شاید مراد از قلب همان بسته ژنتیکی باشد که حتی بعد از مرگ هم از بین نمی‌رود و در روایات هم اشاره‌شده که باقی می‌ماند.
حوقله راهکار طب اسلامی برای درمان جنون 18 راه درمان بیماری جنون
امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرمایند: «کسی که لا حول ولاقوه إلا بالله العظیم بگوید خداوند هفتادوسه نوع بلا را از او دفع می‌کند که کمترین آن جنون است.»[27]
با توجه به روایت یک‌بار گفتن آن‌هم کفایت می‌کند.
غذاهای بیرون ریخته از ظرف را بخورید تا دیوانه نشوید 18 راه درمان بیماری جنون
در روایت آمده: «رأى النبی (صلی الله علیه و آله) أبا أیوب الانصاری یلتقط نثاره المائده، فقال (صلی الله علیه و آله) : بورک لک وبورک علیک وبورک فیک. فقال أبوأیوب : یا رسول الله ولغیری؟ قال : نعم ، من أکل ما أکلت فله ما قلت لک. أو قال : من فعل ذلک وقاه الله الجنون والجذام والبرص والماء الاصفر والحمق.»[28]
ترجمه روایت:
«پیامبر (صلی الله علیه و آله) مشاهده کردند ابو ایوب انصاری غذاهای ریز بیرون ریخته از ظرف را جمع می‌کرد و می‌خورد، پیامبر فرمودند بر شما مبارک باشد و خدا به شما برکت دهد، ابو ایوب سؤال کرد که آیا این برکت شامل دیگران هم می‌شود و پیامبر (صلی الله علیه و آله) پاسخ داد بله هرکس که این غذاهای ریز را بخورد همان چیزی که برای شما گفتم برای او هم خواهد بود و کسی که این کار را بکند خداوند برای او پیشگیری قرار می‌دهد از جنون و جذام و پیسی و آب زرد (سیروس کبدی) و کم‌عقلی.»
در این روایت این عمل به‌عنوان پیشگیری ذکرشده ولی در روایات دیگر به‌عنوان درمان کل بیماری‌ها نیز معرفی‌شده است.
سنا، راهکار درمانی طب اسلامی برای بیماری جنون 18 راه درمان بیماری جنون
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «لو علم الناس ما فی السنا لقابلوا کل مثقال منه بمثقالین من ذهب ، أما ، إنه أمان من البهق والبرص والجذام والجنون والفالج واللقوه. ویؤخذ مع الزبیب الاحمر الذی لا نوى له ویجعل معه هلیلج کابلی وأصفر وأسود أجزاء سواء ، یؤخذ على الریق مقدار ثلاثه دراهم وإذا أویت إلى فراشک مثله، وهو سید الادویه.»[29]
ترجمه روایت:
«اگر مردم بدانند که در سنا چه خاصیتی وجود دارد، در مقابل هر مثقال سنا دو مثقال طلا می‌دادند، زیرا این پیشگیری است از بهق (سفیدی پوست) و پیسی و جزام و جنون و فلج و لقوه (انحراف صورت)، آن را (سنا) بگیرید و با مویز قرمز که هسته ندارد و هلیله کابلی و هلیله زرد و هلیله سیاه به اندازه مساوی، در ناشتا به اندازه سه درهم (ده گرم) و موقع خواب به همان اندازه مصرف شود و این سید داروها است.»
بهترین سنا، سنا مکی است که برگ‌های درشت‌تر و تیره‌تری دارد و تأثیر آن بیشتر است، سنا دارویی است که به خاطر فواید و خواصش تقریباً در اکثر نسخه‌های طب اسلامی وجود داشته باشد، مقدار مصرف آن حداقل چهار گرم که حدوداً معادل دو قاشق غذاخوری است ولی برای بچه‌ای که خیلی کوچک یا نوزاد باشد یک قاشق چای‌خوری کافی است و بهترین روش استفاده دم کردن آن است و بهتر است که یک لیوان آب جوش به این چهار گرم اضافه شود و پس از ده دقیقه دم کردن (بیش از ده دقیقه دم کردن یا جوشاندن خاصیت آن را ازبین می‌برد) آب آن کامل خورده شود و لازم نیست که خود سنا هم خورده شود و بهتر است که در روز مصرف شود زیرا خواب خاصیت آن را مهار می‌کند، البته می‌توان به شکل پودر هم استفاده کرد، توجه شود که نباید از این دارو هر روز استفاده کرد زیرا روده‌ها دچار مشکل می‌شود و بهتر است هر سه روز یک بار یا هر هفته یک بار استفاده شود، البته گل سرخ هم که جزو داروهای اسلامی است را می‌توان به عنوان مصلح همراه سنا استفاده کرد تا دل‌پیچه را برطرف کند.
تمام موادی که در روایت ذکر شد باید پودر شوند البته هلیله زرد و هلیله کابلی باید ابتدا هسته‌اش جدا شود و بهتر است که مویز هم خشک باشد تا بتوان آسیاب کرد، این دارو یک درمان عام نیز می‌باشد و حداقل بیماری‌های ذکر شده در روایت را درمان می‌کند، مدت مصرف دارو بسته به بیماری و شدت آن متفاوت است یعنی بیمار تاجایی مصرف کند که درمان شود، چون خوردن دارو کمی سخت است می‌توان با آب یا عسل مخلوط کرد و مصرف نمود.
درمان هفدهم لبلاب (پیچک) است، گلی است که بر تنه درختان و ستون‌ها و نرده‌ها می‌پیچد و بالا می‌رود و دانه‌های درشت و گل زرد و برگ‌های شبیه برگ لوبیا دارد.
در روایتی از عمرو بن ابراهیم آمده: «شکوت إلى الرضا (سلام الله علیه) مره کنت أجد مما یأخذنی منها شبیه الجنون وصداع غالب ، فقال : علیک بهذه البقله التی تلتف ، فدقها فضعها على رأسک ومر أهلک فلیضعوها على رؤوس صبیانهم فإنها نافعه لهم بإذن الله ، ففعلت فسکن عنی الوجع. وتلک البقله هی اللبلاب.»[30]
ترجمه روایت:
«به امام رضا (سلام الله علیه) شکایت کردم از مره‌ای (غلبه سودا و صفرا البته بیشتر سودا مراد است) که با آن مواجه بودم و دچار حالتی شبیه جنون و غش کردن می‌شدم، امام فرمودند از این گیاهی که می‌پیچد بگیر و آن‌را بکوب و روی سر قرار بده و به خانواده هم دستور بده که این را روی سر بچه‌های خود بگذارند، این برای آنها مفید است به اذن خداوند، من هم این کار را کردم و بیماری‌ام تسکین یافت و آن گیاه لبلاب است.»
در این روایت اشاره شد که برای بچه‌ها هم از این گیاه استفاده شود در صورتی که بچه‌ها مبتلا نبودند، می‌توان گفت علت پیشگیری بوده زیرا احتمال ابتلا بچه‌ها از طریق وراثت وجود دارد، احتمال دیگر این است که چون همگی در شرایط مشابه و در یک خانه زندگی می‌کنند احتمال ابتلا برای بچه‌ها هم وجود دارد، نکته دیگر اینکه شخص گفته بیماری‌اش شبیه جنون است که احتمال دارد نخواسته باشد به جنون تصریح کند و یا شاید جنون را نمی‌شناخته همچنین بعضی احتمال داده‌اند که به جای صرع، صداع یعنی میگرن صحیح باشد و این دارو برای میگرن هم مفید باشد ولی چون در جای دیگر ندیدم این دارو برای سردرد معرفی شود بعید به نظر می‌رسد.
کرفس، خوردنی که باعث دفع جنون می شود 18 راه درمان بیماری جنون
پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرمایند: «علیکم بالکرفس، فإنه طعام إلیاس والیسع ویوشع. وروی أنه یورث الحفظ، ویذکی القلب، وینفی الجنون والجذام والبرص.»[31]
ترجمه روایت:
«بر شما باد کرفس، همانا این غذا الیاس (علیه السلام) و یسع (علیه السلام) و یوشع (علیه السلام) بود.
و روایت شده از پیامبر (صلی الله علیه و آله) سبب تقویت حافظه می‌شود و قلب را تیز می‌کند و جنون و جزام و پیسی را برطرف می‌کند.»
منابع:
- المحاسن، أحمد بن محمد بن خالد البرقى، ج۲، ص۵۹۳.
- المحاسن، أحمد بن محمد بن خالد البرقى، ج۲، ص۵۹۳.
- سوره نحل، آیه۶۹.
- عیون أخبار الرضا (ع)، الشیخ الصدوق، ج۱، ص۴۶.
- طب النبی، ابو العباس جعفر بن محمد المستغفری، ص۲۲.
- دانشنامه احادیث پزشکی، محمد محمدی ری شهری، ج۱، ص۴۸۰.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۲، ص۵۳۱.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۸۴، ص۵.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۳، ص۴۱۸.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۴، ص۵.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۴، ص۳۴.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۴۹۰.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۴۹۰.
- من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج۱، ص۱۲۶، ح۳۰۱.
- مکارم الاخلاق، رضی الدین أبی نصر الحسن بن الفضل الطبرسی، ص۶۶.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۵۰۹.
- بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج۷۳، ص۸۹.
- الاصول من الکافی، شیخ کلینی، ج۶، ص۵۰۵.
- دعائم الإسلام، قاضی نعمان مغربی، ج۲، ص۱۳۷.
- الخصال، شیخ صدوق، ص۳۸۵.
- مکارم الاخلاق، رضی الدین أبی نصر الحسن بن الفضل الطبرسی، ص۷۶.
- مکارم الاخلاق، رضی الدین أبی نصر الحسن بن الفضل الطبرسی، ص۷۶.
- الأمالی، شیخ صدوق، ص۱۱۰.
- الأمالی، شیخ صدوق، ص۶۶۲.
- ثواب الأعمال، الشیخ الصدوق، ص۱۰۷.
- طب النبی، ابو العباس جعفر بن محمد المستغفری، ص۳۰.
- طب الأئمه، ابن سابور الزیات، ص۳۹.
- مکارم الاخلاق، رضی الدین أبی نصر الحسن بن الفضل الطبرسی، ص۱۴۶.
